XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

Galeraren zergatiak %
1. Kanpotiko presioa... %72,0
2. Utzikeria pertsonala (edo interesik eza)... %8,0
3. Beste batzu... %2,0
4. Erantzunik gabe... %18,0.

Zifrok komentarioa merezi dute: 1. Eskola da Euskararen bizkarrezurraren ebakitzaile, dekretuz, zigor gorporalak ere erabiliz; hauetatiko batzu, oso berriak, gaurko lekuko eta guzti aipatzen dira Euskararen Liburu Zurian.

Eta, egia esan, harrigarria da galerak handiago ez izana.

Badago hemen desegin beharreko nahastea, zenbaitek maltzurki iraunerazi duena: Euskara horrelako proba-banku eta itolarrian jarri dutenak instrukzioa, kultura unibertsala, zibilizazioa izan omen dira; eta proba horretan, agi denean, huts egin omen du euskarak: ez omen da gai, antza, garai eta denboraldi berrien eskakuzunei erantzuteko.

Egia besterik da, ordea: gaztelania edo frantses soilaz ezarritako instrukzioa eta heziketa izan direla desegokitasun eta aldrebeskeria guztion sortzaile bakarrak.

2. Ondoren, langiroak eduki ahal izan duen eragina honexegatikoa izan da: Eskolak prestatu dion plataformaz eta Administrazioak une oroz eskaini dion laguntzaz baliatu delako; baita ere, ordea, erdaldunen presentzia sozialarengatik: etorkin nahiz bertakoari, erdalduna izateagatik, eta edukazioz, utzi egin diogu gure hizkuntzan egiteari, honela gutxienik dakienak gidaturiko diglosi prozesu latz batetan barrena abiatuz; ez baitzen gauza berdina gertatzen euskara ikasi zuten eta frankismoa baino lehen hain ugariak ziren etorkin erdaldunekin: orduan, oraindik, hizkuntzek bi aldeetara eragiten zuten.

3. Euskara inguratu duen giro estaltzaile eta itogarriak etsaitasun sozial agiria izan du lagun.

Gertaera hau, batik bat, ingurune urbano eta industrialduetan nabarmendu da.

Labur bilduz: Eskolak, lanak, eta komunikabideen aldetiko inolako laguntzarik eza, eta hauek familiarekiko ukan duten indar-harremana, gehiegizkoa gertatu izan zaio azken honi eraso bortitz guzti hori berak bakarrik jasan ahal izateko.

Euskara berreskuratu dutenak Berreskuratze-fenomeno hau familiatik ateratzean galdu zutenengan (4 %) nola eman den ezagutzea interesatzen zaigu.